Eddy EerdekensHoofdredacteur van TV Limburg. Voormalig hoofdredacteur van Knack.be
24/05/14 om 06:54 – Bijgewerkt om 07:12
Wat gebeurt er als ik niet ga stemmen? En 9 andere vragen over de stembusgang.
Verkiezingen 2014 © VRT
1. Hoe breng ik een geldige stem uit?
U kan een lijststem uitbrengen of u kan het bolletje achter één of meerdere kandidaten rood kleuren, op voorwaarde dat alle stemmen binnen dezelfde lijst blijven.
ADVERTISING
U kan uiteraard op de verschillende niveaus (Vlaams, federaal en Europees) voor verschillende lijsten stemmen maar binnen één niveau moet u zich beperken tot één partij. Uw stem wordt ongeldig wanneer u voor één niveau op meerdere lijsten tegelijkertijd stemt of wanneer u teksten of merktekens aanbrengt op het stemformulier.
‘Alle politiekers zijn zakkenvullers’ over de breedte van het stemformulier schrijven is misschien de allerindividueelste expressie van een allerindividueelste emotie maar uw stem wordt wel geklasseerd als ongeldig.
Wie elektronisch stemt, kan niet ongeldig stemmen. Het systeem laat het u wel weten wanneer u iets doet wat niet mag en het vraagt alleszins om uw stem te bevestigen voor ze wordt geregistreerd.
2. Wat gebeurt er als ik blanco stem?
Blanco stemmen doet u door op een elektronisch biljet het bolletje achter ‘blanco’ aan te stippen. Op een papieren stembiljet vult u gewoon niets in.
In tegenstelling tot wat soms wel eens verkondigd wordt, worden blanco stemmen niet meegeteld bij het resultaat van de grootste partij. Een blanco stem is wel een gemiste kans om op een andere dan de grootste partij te stemmen en is dus wel indirecte steun aan die partij.
Een blanco stem wordt vaak uitgebracht als protest tegen het politieke systeem of ‘tegen alle politiekers’ maar geeft dus indirect wel een voordeel aan een partij waartegen men misschien nog het meest had willen protesteren.
3. Waarom zou ik bewust ongeldig stemmen?
Bewust ongeldig stemmen doet u uit protest (zie blanco stemmen) of om uw hart eens te luchten met een boodschap op uw stemformulier. Bedenk dan wel dat geen enkele politicus die boodschap ooit zal lezen terwijl uw stem intussen wel verloren gaat.
4. Wat gebeurt er als ik niet ga stemmen?
Ons land kent geen kiesplicht maar wel een opkomstplicht. Dat betekent dat de wetgever u niet kan verplichten om een stem uit te brengen (u kan blanco of ongeldig stemmen) maar u moet zich op de dag van de verkiezingen wel aanbieden bij het stemlokaal dat u is toegewezen waarna u zich even in het stemhokje dient te begeven.
Wat u dan in dat hokje doet, is uw zaak. Het is ook geheim: u mag niemand meenemen in het hokje (behalve onder bepaalde voorwaarden wanneer u niet bij machte bent om zelfstandig uw stem uit te brengen) en u mag bijvoorbeeld ook geen foto maken van wat u aan het doen bent. Stemfies (selfies in het kieshokje) zijn in België verboden.
U bent dus wel degelijk verplicht om op te dagen bij de verkiezingen. Wanneer u dat niet doet, riskeert u een boete van 55 euro (bij herhaling tot 137,5 euro).
Ondanks de opkomstplicht groeit het aantal mensen dat niet gaat stemmen. Bij de lokale verkiezingen van 2012 ging 15 procent niet stemmen. Zo goed als niemand werd vervolgd of moest een boete betalen omdat hij verzuimde aan zijn opkomstplicht.
5. Wat moet ik doen als ik niet kan gaan stemmen?
Volgende kiezers zijn volgens de wetgever verhinderd: zieke of gebrekkige kiezers, mensen die niet kunnen gaan kiezen omwille van beroepsredenen, gedetineerden, mensen voor wie kiezen niet verenigbaar is met hun geloofsovertuiging, studenten in blokperiode en kiezers die in het buitenland verblijven, bijvoorbeeld omwille van vakantie.
Voor al deze kiezers volstaat het om voor de verkiezingen een attest van hun werkgever, geneesheer, reisbureau etc; te overhandigen op het gemeentehuis om daar een vrijstelling van de verkiezingen te bekomen.
Wanneer u omwille van voorgaande redenen niet bij machte bent om een stem uit te brengen, maar toch wil deelnemen aan de hoogmis van de democratie, kan u een volmacht geven aan een persoon naar keuze die dan in uw plaats een stem mag uitbrengen.
6. Hoe kan ik stemmen in het buitenland?
Daarvoor moet u zich ruim voor de verkiezingen laten registreren op een consulaat in het land waar u verblijft. U krijgt dan een stemformulier toegestuurd dat u netjes ingevuld weer naar België stuurt. Of u kan op het consulaat zelf gaan stemmen al is dat in de praktijk voor vele kiezers een onhaalbare zaak.
De ervaringen van onze correspondent Tom Vandyck in de Verenigde Staten en een rondvraag bij andere expats, leren dat het stemrecht van Belgen in het buitenland vaak een farce is, wegens een ondermaatse organisatie.
7. Wat gebeurt er als ik mij vergis bij het elektronisch stemmen?
Geen nood. Wanneer u uw stem uitbrengt, vraagt de computer om uw keuze te bevestigen alvorens hij ze registreert. Als u zich vergist heeft, klikt u gewoon op nee en u begint opnieuw.
8. Zijn stemcomputers wel te vertrouwen?
Natuurlijk wel.
Hoewel: in Nederland is het elektronisch stemmen volledig afgeschaft en ook het Duitse grondwettelijk hof heeft zich al uitgesproken tegen het elektronisch stemmen.
In ons land zijn niet alle verkiezingen met stemcomputers rimpelloos verlopen. Er waren nogal wat technische problemen waardoor er op verschillende plaatsen niet of pas met veel vertraging kon worden gestemd.
Erger is dat na de vorige lokale verkiezingen sommige gemeenteraadsleden hun ambt te danken hebben aan een fout in het computersysteem waardoor nogal wat kiezers onbedoeld voor een kandidaat hebben gestemd.
Als zelfs Hendrik Bogaert, de staatssecretaris verantwoordelijk voor de modernisering en de digitalisering van de overheid pleit voor een volledige terugkeer naar het stemmen met potlood en papier omdat verkiezingen te belangrijk zijn om ze toe te vertrouwen aan computers, wie zijn wij dan om hem tegen te spreken, vroeg politicoloog Bart Maddens zich af op Knack.be.
Er is geen enkele reden tot paranoia over het feit dat de resultaten van een elektronische stemming vervalst of verdraaid zouden worden. Het komt er wel op aan even alert te blijven wanneer u uw stem uitbrengt en bij twijfel uw vergissing recht te zetten.
9. In welke tijdspanne kan ik zondag gaan stemmen?
Bij eerdere verkiezingen kon u gaan stemmen van 8 tot 13 uur in stemlokalen waar met potlood en papier wordt gestemd en van 8 tot 15 uur wanneer u elektronisch stemt. Omdat we deze keer voor drie niveaus moeten stemmen (Vlaams, federaal en Europees) en sommige kiezers naar verwachting meer tijd nodig hebben, heeft minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet beslist dat de stembusgang met een uur verlengd wordt.
Dus: van 8 tot 14 uur voor papieren stemformulieren en van 8 tot 16 uur voor elektronisch stemmen. U vindt de uren waarin u kan gaan stemmen terug op uw kiesbrief.
10. Wanneer weten we de uitslag?
Onmiddellijk na de sluiting van de stembureau’s lopen de eerste gedeeltelijke uitslagen binnen. Daar hoeven we traditioneel niet langer dan 10 minuten op te wachten.
Na een uur geven gedeeltelijke resultaten vaak al enkele trends die later op de avond bevestigd worden. Het tellen van de stemmen gebeurt in ons land in ieder geval zo snel dat zondag ruim voor middernacht de winnaars en verliezers van de verkiezingen bekend zullen zijn.
Vriendelijke Groet
#Theo-Herbots-Kandidaat22-Lijst-Open-Vld
Comments